ภิกษุทั้งหลาย เรื่องเคยมีมาแล้ว มีเต่าตัวหนึ่งเที่ยวหากินอยู่ที่ริมฝั่ง แม่น้ำในเวลาเย็น สุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งผ่านมา พอเต่าเห็นสุนัขจิ้งจอกมา แต่ไกล ก็รีบหดอวัยวะทั้ง ๕ คือหัว ขาและคอเข้ากระดองของตนเสีย ไม่ เคลื่อนไหว นิ่งอยู่ ฝ่ายสุนัขจิ้งจอกก็เห็นเต่าเที่ยวหากินแต่ไกลเหมือนกัน จึงเข้าไปหาเต่าแล้วยืนอยู่ใกล้ๆ คิดว่า ‘เมื่อใดเต่าตัวนี้โผล่อวัยวะส่วนใด ส่วนหนึ่งออกมา เมื่อนั้นเราจักงับมันฟาดแล้วกัดกินเสีย ในที่นั้น’ แต่เมื่อใดเต่าไม่โผล่อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งออกมา เมื่อนั้นสุนัขจิ้งจอกก็เบื่อหนาย ไม่ได้โอกาส เดินจากเต่าไป
ภิกษุทั้งหลาย มารผู้ใจบาปเข้าใกล้พวกเธออยู่เสมอ ๆ ด้วยคิดว่า ‘บางทีเราจะพึงได้โอกาสทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย หรือทางใจ ของภิกษุเหล่านี้’ เพราะฉะนั้น เธอทั้งหลายจงคุ้มครองทวารในอินทรีย์ ทั้งหลายเถิด เห็นรูปทางตาแล้ว อย่ารวบถือ อย่าแยกถือ จงปฏิบัติเพื่อ สำรวมอินทรีย์เหล่านั้น ซึ่งเมื่อไม่สำรวมแล้ว จะพึงเป็นเหตุให้อกุศลธรรม อันลามกคืออภิชฌาและโทมนัสครอบงำได้
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อใดเธอทั้งหลายจักคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย อยู่ เมื่อนั้น มารผู้ใจบาปก็จักหมดอาลัย ไม่ได้ช่อง ไม่ได้โอกาส หลีกจาก ท่านทั้งหลายไป ดุจสุนัขจิ้งจอกหลีกห่างจากเต่าไป ฉันนั้น
กุมโมปมสูตร, สํ.สฬา.๑๘/๒๔๐๒๔๑.
